Er zijn 5 belangrijke redenen waarom mensen met concentratieproblemen of ADD, ADHD overbelast raken. Ze stappen namelijk telkens weer in hun eigen valkuilen. In dit artikel deel ik de 5 belangrijkste valkuilen waardoor je overbelast of zelfs burn-out raakt.
“Had ik dit maar eerder geweten dan was ik misschien niet overbelast en burn-out geraakt”.
Deze uitspraak hoor ik regelmatig in de praktijk. Ik weet niet of het klopt, maar jezelf kennen, jouw eigen valkuilen, dat is wel belangrijk natuurlijk.
Een paar jaar geleden ben ik gaan bijhouden wat nu de meest voorkomende valkuilen zijn bij mensen met concentratieproblemen in het kader van overbelasting.
Deze database bevat nu zo’n 300 cliënten en ik wil de 5 meest voorkomende valkuilen graag in deze blog met je delen.
Deze database bevat per cliënt 3 valkuilen. De cliënten hadden allemaal vanaf hun vroegste jeugd moeite met concentratie, ordenen en plannen. Ongeveer 60% had de diagnose ADHD of ADD. Alle cliënten waren overbelast. Meer dan 80% noemde ik en de bedrijfsarts burn-out.
Dit zijn de 5 meest genoemde valkuilen:
- Te lang doorgaan met een concentratietaak of (te)veel prikkels toelaten.
- Een (te) grote bewijsdrang hebben.
- Niet doorhebben wanneer er sprake is van stress of vermoeidheid.
- Rust nemen te saai vinden en voelt te ongemakkelijk.
- Te veel gewend zijn aan een bepaalt niveau van vermoeidheid.
Per valkuil zal nu iets meer uitleggen en duiden. Ik hoop dat je, als er sprake van is, het herkent en je bewust kunt worden van je gedrag.
Valkuil 1) Te lang doorgaan met een concentratietaak of te veel prikkels toelaten
Het klinkt logisch, maar ik schrijf het toch op. Als je moeite hebt met concentreren dan kost concentreren dus heel veel energie. Vaak wil je dan wel net zo goed presteren als iemand die geen concentratieproblemen heeft. Als jij jezelf dus vergelijkt met een collega die zich heel goed kan concentreren dan ga jij jezelf overcompenseren. En doe je dat af en toe eens, dan is er niks aan de hand natuurlijk. Maar doe je dit maand, na maand, na maand, dan is er wel een probleem.
Iemand met concentratieproblemen heeft een ander werkend filter (prefrontale cortex) dan de gemiddelde Nederlander. Ben je dus in een drukke winkel of in een drukke omgeving dan komen er dus meer prikkels binnen. Deze prikkels moeten wel verwerkt worden en dit kost dus energie. Blijf maar eens langer dan een half uur in die winkel rood/zwart MM met al die schermen en leuke gadgets. Succes alvast!
Valkuil 2) Een (te) grote bewijsdrang hebben
Veel mensen met AD(H)D of concentratieproblemen voelen dat ze onder hun niveau presteren. Door de problemen met concentreren kunnen ze minder in de praktijk laten zien (in veel beroepen) dan iemand met hetzelfde intelligentieniveau. Met andere woorden; ze voelen dat er meer vermogen in de motor zit dan de snelheid die kan worden gereden.
Dit “innerlijk weten” uit zich vaak in een bepaalde bewijsdrang. Deze uiting heeft verschillende kleuren: veel overwerken, veel nevenfuncties, geen “nee” kunnen zeggen, door iedereen aardig gevonden willen worden of bijvoorbeeld steeds weer de lat hoger leggen en nieuwe uitdagingen aangaan. En je voelt hem aankomen. Dit is een bron voor overbelasting en burn-out.
Valkuil 3) Niet doorhebben wanneer er sprake is van stress of vermoeidheid
Het stukje brein dat met concentratie te maken heeft, de prefrontale cortex, werkt met twee stofjes: dopamine en noradrenaline. Dit laatste stofje wordt aangemaakt in relatie tot adrenaline. En dit laatstgenoemde stofje is uitgevonden om niet te laten voelen dat je moe bent. Als er een leeuw achter je aankomt dan moet je natuurlijk niet je grens aan gaan voelen en het rustig aan gaan doen.
De kracht van iemand met concentratieproblemen; het goed doen op adrenaline, is dus ook een valkuil. Je voelt niet of minder goed jouw vermoeidheidssymptomen van dat moment. En dat is wel een heel proces om iemand bewust van te laten worden. Het voelt voor veel cliënten vaak alsof ze zouden moeten veranderen. Maar echt niet hoor! Je kunt en het goed doen op adrenaline en toch ontspannen worden.
Valkuil 4) Rust nemen te saai vinden en voelt te ongemakkelijk
Stel je bent snel afgeleid en je zit eindelijk in de flow. Ga je dan liever pauze houden of ga je liever lekker door? Ja natuurlijk, je gaat het liefste door. Maar wat nu als je al heel moe bent? Dan nog gaan de meesten lekker door. En dat snap ik, en dat deed (doe ik soms) ook. Die flow is zo lekker. Maar je hebt het vast eens ervaren: daarna voel je pas hoe moe je bent.
En dit is ook wat er speelt. Veel mensen met AD(H)D of die snel zijn afgeleid staan verkeerd afgesteld. Huh? Ik bedoel: jouw lichaam heeft een bepaald evenwicht in lichaamsprocessen (homeostase).
Als je vaak gestrest of gespannen bent dan kiest jouw lichaam een evenwicht voor “ontspannen zijn” wat hoger staat afgesteld dan bij jouw meest ontspannen vriend of vriendin. Als jouw ontspannen maatje lekker rustig zonder afleiding op de bank zit dan staat haar lichaamsprocessen (bloeddruk, hormoonhuishouding, hartslag, neurotransmitters) zo afgesteld dat ze passen bij die ontspannen toestand. Als jij rustig op de bank zit, voel jij die hogere stand van die lichaamsprocessen als “onrust, stress, spanning”. Je lijft wil bewegen, je hoofd wil bezig. Rust nemen voelt onnatuurlijk en ongemakkelijk.
Valkuil 5) Te veel gewend zijn aan een bepaalt niveau van vermoeidheid
Als ik dit aan cliënten uitleg, dan leg ik dit uit mijn eigen leven uit. Toen ik vroeger onregelmatig werkte was ik gewend geraakt aan een bepaalde vermoeidheid. Op een gegeven moment werkte ik regelmatig en voelde ik mijzelf een stuk fitter. Wat dacht ik: “Hé, ik ben lang niet zo moe als toen. Ik kan wel later op bed”. Waarom? Waarom dacht ik niet: “Hé, lekker zeg mijzelf zo fit voelen, vanavond weer zo vroeg naar bed”.
Misschien door het bewijsdrang verhaal? Misschien alles uit het leven willen halen wat erin zit? Ik weet het niet. Het kwam in ieder geval in mijn database ook erg vaak voor.
Het heeft natuurlijk ook te maken met het feit dat concentreren ons meer energie kost. Dat wij gewend zijn, al vroeg in ons leven, door te gaan ook al waren we moe.
Mijn trajecten zijn goed geslaagd, ik heb het eerder geschreven, als ik iemand hoor zeggen: “Wauw, ik was vergeten dat ik mijzelf zo kon voelen zeg, dat is minsten………zoveel jaar geleden”.
Zeg eens eerlijk? Herkende je bepaalde valkuilen. Pas op! Iedereen heeft zijn grens, hoe jammer het ook is. Misschien zoek je graag de grenzen op. Maar de grens opzoeken met je energie heeft altijd zijn prijs.
Verbeter zelf je Concentratie
Hoe je in 7 eenvoudige stappen naar een betere concentratie gaat? Download mijn gratis e-book. Daarin vertel ik je mijn 7 beste concentratie tips, zodat je vandaag nog je concentratie kan verbeteren.
